10+ cách khử mùi tanh của cá đơn giản, hiệu quả bất ngờ ngay tại nhà

Cá là một trong những thực phẩm vàng cho sức khỏe, cung cấp nguồn protein dồi dào, Omega-3 quý giá và vô số vitamin, khoáng chất. Thế nhưng, có một rào cản vô hình khiến nhiều người nội trợ e ngại khi vào bếp chế biến món cá: đó chính là mùi tanh đặc trưng. Mùi tanh không chỉ làm giảm sự hấp dẫn của món ăn mà còn có thể ám lại trên tay, dụng cụ và cả không gian bếp.

Tuy nhiên, bạn đừng vội từ bỏ nguồn dinh dưỡng tuyệt vời này. Hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng đúng phương pháp, việc loại bỏ mùi tanh sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Bài viết này sẽ là cẩm nang toàn diện, tổng hợp những cách khử mùi tanh của cá hiệu quả nhất, từ khâu chọn lựa nguyên liệu, sơ chế tỉ mỉ đến các mẹo vặt khi chế biến, giúp bạn tự tin chinh phục mọi món cá và mang đến bữa ăn thơm ngon, trọn vị cho gia đình.

Tại sao cá có mùi tanh? Hiểu đúng để có cách khử mùi tanh của cá hiệu quả

Để xử lý triệt để một vấn đề, chúng ta cần hiểu rõ nguồn gốc của nó. Mùi tanh của cá không phải là ngẫu nhiên mà đến từ những quá trình sinh hóa rất cụ thể. Việc nắm vững kiến thức này sẽ giúp bạn áp dụng các phương pháp khử mùi một cách khoa học và hiệu quả hơn.

Nguyên nhân khoa học của mùi tanh

Mùi tanh đặc trưng của cá, đặc biệt là cá biển, chủ yếu xuất phát từ một hợp chất hóa học có tên là Trimethylamine (TMA).

• Đối với cá biển: Trong cơ thể cá biển chứa một chất gọi là Trimethylamine oxide (TMAO). Chất này không mùi và có vai trò quan trọng trong việc giúp cá cân bằng áp suất thẩm thấu với môi trường nước mặn. Khi cá chết, các enzyme trong cá và vi sinh vật bắt đầu hoạt động, chúng phân hủy TMAO thành Trimethylamine (TMA). TMA là một hợp chất gốc amin, có tính kiềm, dễ bay hơi và chính là “thủ phạm” gây ra mùi tanh nồng khó chịu mà chúng ta thường ngửi thấy.
• Đối với cá nước ngọt: Mùi tanh của cá nước ngọt thường nhẹ hơn. Tuy nhiên, chúng lại có thể có “mùi bùn” hoặc “mùi đất”. Mùi này gây ra bởi hai hợp chất là Geosmin và 2-Methylisoborneol, do các vi khuẩn và tảo trong môi trường sống của cá tạo ra và ngấm vào da, thịt cá.

Quá trình phân hủy và tạo mùi tanh sẽ diễn ra càng nhanh khi cá càng để lâu ở nhiệt độ phòng. Đây là lý do vì sao cá ươn lại có mùi tanh nồng và khó chịu hơn cá tươi rất nhiều.

Tầm quan trọng của việc chọn cá tươi – Bước khử mùi quan trọng nhất

Từ nguyên nhân trên, ta có thể rút ra một kết luận quan trọng: chọn được cá tươi chính là bước đầu tiên và hiệu quả nhất để giảm thiểu mùi tanh. Cá càng tươi, lượng TMA được tạo ra càng ít, đồng nghĩa với việc mùi tanh sẽ rất nhẹ hoặc gần như không có.

Hãy trở thành người tiêu dùng thông thái với những dấu hiệu nhận biết cá tươi chuẩn xác sau đây:

• Mắt cá: Mắt cá tươi sẽ trong suốt, lồi nhẹ và có thể nhìn rõ con ngươi bên trong. Ngược lại, cá ươn có mắt lõm, đục mờ và có thể có màu đỏ do xuất huyết.
• Mang cá: Đây là dấu hiệu cực kỳ quan trọng. Vạch nhẹ mang cá lên, nếu thấy mang có màu đỏ tươi, không có nhớt và không có mùi hôi thì đó là cá tươi. Mang cá ươn sẽ có màu đỏ sậm, nâu hoặc xám nhạt.
• Vảy và da cá: Vảy cá tươi bám rất chắc vào thân, óng ánh và không bị bong tróc. Da cá ẩm ướt tự nhiên, không có chất nhầy lạ. Khi kéo nhẹ lớp da, bạn sẽ thấy nó khó bị rách.
• Thịt cá: Dùng ngón tay ấn nhẹ vào phần thân cá, đặc biệt là gần bụng. Nếu thịt cá có độ đàn hồi tốt, vết lõm nhanh chóng trở lại trạng thái ban đầu thì cá còn tươi. Cá ươn khi ấn vào sẽ bị lõm sâu, thịt mềm nhũn.
• Bụng cá: Bụng cá tươi phẳng, cứng và không bị phình to. Hậu môn thụt sâu vào trong. Cá ươn thường có bụng trương phình do nội tạng đã bắt đầu phân hủy.

Các bước sơ chế cá cơ bản giúp giảm mùi tanh tối đa – Bí quyết từ các đầu bếp chuyên nghiệp

Chọn được cá tươi đã là một thành công lớn, nhưng để món cá thực sự hoàn hảo, khâu sơ chế tỉ mỉ chính là chìa khóa. Nhiều người thường bỏ qua những chi tiết nhỏ trong công đoạn này, vô tình để lại những “nguồn gốc” gây tanh tiềm ẩn. Dưới đây là 3 bước sơ chế vàng mà bất kỳ ai cũng cần nắm vững, một trong những cách khử mùi tanh của cá hiệu quả ngay từ đầu.

Bước 1: Đánh vảy, bỏ mang, làm sạch ruột

Đây là những thao tác cơ bản nhưng lại vô cùng quan trọng trong việc sơ chế cá không tanh.

Tại sao phải làm kỹ?

• Vảy cá: Lớp vảy bên ngoài tiếp xúc trực tiếp với môi trường nước, là nơi trú ngụ của nhiều vi khuẩn và chất bẩn.
• Mang cá: Là cơ quan hô hấp, nơi lọc nước và cũng là nơi máu cá tập trung nhiều nhất. Máu chính là một trong những nguyên nhân chính gây ra mùi tanh nồng.
• Ruột cá: Chứa thức ăn đang tiêu hóa và vô số vi khuẩn. Nếu không loại bỏ sạch sẽ, ruột sẽ nhanh chóng phân hủy, tạo ra mùi hôi và có thể làm đắng thịt cá.

Cách thực hiện đúng

1. Đánh vảy: Dùng dao hoặc dụng cụ chuyên dụng đánh vảy từ đuôi lên đầu. Thực hiện dưới vòi nước chảy nhẹ để vảy không bị bắn lung tung.

2. Cắt vây, bỏ mang: Dùng kéo cắt bỏ các vây. Sau đó, dùng tay hoặc kéo lách vào và loại bỏ hoàn toàn phần mang cá màu đỏ sậm.

3. Mổ bụng, lấy ruột: Rạch một đường dứt khoát từ hậu môn lên gần đầu cá, moi hết phần nội tạng bên trong ra ngoài và rửa sạch khoang bụng dưới vòi nước.

Bước 2: Cạo sạch màng đen trong bụng cá

Rất nhiều người sau khi lấy ruột cá ra thì cho rằng đã xong. Tuy nhiên, phần tanh nhất của con cá lại chính là lớp màng mỏng màu đen hoặc trắng đục bao quanh khoang bụng.

Tầm quan trọng của việc cạo màng đen

Lớp màng này tích tụ nhiều gân máu và là nơi tập trung của nhiều hợp chất gây tanh. Nếu để lại, dù bạn có ướp bao nhiêu gia vị đi chăng nữa, món cá khi nấu lên vẫn sẽ có mùi tanh và vị hơi đắng.

Mẹo cạo sạch

• Dùng đầu mũi dao cạo nhẹ nhàng.
• Hiệu quả hơn, hãy dùng một chiếc muỗng (thìa) và cạo theo một chiều. Lớp màng này sẽ bong ra rất dễ dàng.
• Rửa lại khoang bụng dưới vòi nước chảy để đảm bảo không còn sót lại chút màng đen nào.

Bước 3: Loại bỏ đường gân máu dọc sống lưng

Đây là một mẹo sơ chế cá nâng cao mà không phải ai cũng biết, nhưng lại mang lại hiệu quả khử mùi đáng kinh ngạc, đặc biệt với các loại cá lớn như cá chép, cá trắm, cá lóc.

Đường gân máu là gì?

Dọc theo xương sống bên trong bụng cá có một đường gân chứa máu đông. Đây là đường chỉ máu tanh, nếu không lấy đi, máu đọng này sẽ làm món ăn có mùi tanh rất rõ khi nấu chín.

Cách loại bỏ

Sau khi đã làm sạch ruột và màng đen, bạn dùng đầu mũi dao rạch một đường nông dọc theo xương sống. Bạn sẽ thấy đường gân máu màu đỏ sậm lộ ra. Dùng đầu dao hoặc tăm khều nhẹ và rửa sạch dưới vòi nước cho đến khi không còn thấy máu đọng.

Hoàn thành 3 bước sơ chế kỹ lưỡng này, bạn đã loại bỏ được đến 70-80% nguyên nhân gây tanh của cá.

Tổng hợp 10+ cách khử mùi tanh của cá bằng nguyên liệu nhà bếp

Sau khi đã sơ chế cá cẩn thận, chúng ta sẽ tiếp tục áp dụng các phương pháp khử mùi chuyên sâu hơn bằng những nguyên liệu vô cùng quen thuộc có sẵn trong mọi căn bếp. Để thực hiện các phương pháp này, bạn có thể dễ dàng tìm thấy những loại gia vị chất lượng hay các dụng cụ nhà bếp cần thiết từ những nhà cung cấp uy tín như Ông Giàu. Dưới đây là các nhóm phương pháp đã được khoa học chứng minh và các bà nội trợ tin dùng.

Nhóm 1: Sử dụng nguyên liệu có tính axit để khử tanh cá

Đây là nhóm phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất dựa trên nguyên lý hóa học đơn giản: axit sẽ trung hòa hợp chất TMA (gốc amin, có tính kiềm) gây tanh.

Chanh hoặc giấm

Nguyên lý khoa học: Axit citric trong chanh và axit axetic trong giấm phản ứng với Trimethylamine (TMA), biến nó thành một loại muối amoni không bay hơi và không có mùi, dễ dàng được rửa trôi đi.

Nguyên liệu: 1-2 quả chanh hoặc 50ml giấm ăn, 1 lít nước.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Cách 1 (Ngâm): Pha loãng nước cốt của 1-2 quả chanh (hoặc giấm) vào một thau nước sạch. Cho cá đã sơ chế vào ngâm khoảng 3-5 phút.

2. Cách 2 (Chà xát): Cắt đôi quả chanh và chà xát trực tiếp lên khắp thân cá, cả trong lẫn ngoài.

Lưu ý quan trọng: Không ngâm cá quá lâu (trên 5 phút) trong dung dịch axit vì có thể làm thịt cá bị chín tái, mất đi độ ngọt tự nhiên và ảnh hưởng đến kết cấu khi chế biến. Rửa lại cá thật kỹ với nước sạch sau khi ngâm hoặc chà xát.

Me

Nguyên lý khoa học: Tương tự chanh và giấm, axit tartaric trong me cũng có khả năng trung hòa mùi tanh hiệu quả.

Nguyên liệu: 50g me vắt, 1 bát nước ấm.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Cho me vào bát nước ấm, dằm nát để me ra hết chất chua. Lọc bỏ hạt và bã, giữ lại phần nước cốt me.

2. Dùng nước cốt me này để thoa đều hoặc ngâm cá trong khoảng 5-10 phút.

3. Rửa lại cá với nước sạch trước khi chế biến.

Nhóm 2: Sử dụng các loại nước và dung dịch quen thuộc làm cá không tanh

Những dung dịch tưởng chừng đơn giản nhưng lại sở hữu khả năng hấp thụ và loại bỏ mùi tanh đáng ngạc nhiên.

Rửa cá bằng nước muối loãng

Nguyên lý khoa học: Nước muối không chỉ có tác dụng sát khuẩn, loại bỏ chất bẩn và nhớt trên da cá mà còn giúp làm thịt cá săn chắc hơn. Quá trình thẩm thấu cũng giúp kéo bớt các hợp chất gây tanh ra ngoài.

Nguyên liệu: 2-3 muỗng canh muối hạt, 1 lít nước.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Hòa tan muối trong nước để tạo thành dung dịch muối loãng.

2. Dùng dung dịch này để rửa cá đã sơ chế. Bạn có thể vừa rửa vừa dùng tay chà nhẹ lên thân cá.

3. Rửa lại cá bằng nước sạch.

Rửa cá bằng nước vo gạo

Nguyên lý khoa học: Nước vo gạo chứa các tinh thể tinh bột nhỏ li ti, có cấu trúc xốp giúp hấp phụ hiệu quả các chất gây mùi tanh bám trên bề mặt cá.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Sử dụng nước vo gạo lần thứ hai (nước đã trong hơn) để đảm bảo vệ sinh.

2. Ngâm cá đã làm sạch vào nước vo gạo trong khoảng 15-20 phút.

3. Vớt cá ra và rửa lại thật kỹ bằng nước sạch. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với các loại cá da trơn và cá sông.

Sữa tươi không đường

Nguyên lý khoa học: Protein Casein có trong sữa có khả năng liên kết mạnh mẽ với hợp chất Trimethylamine (TMA), bao bọc và kéo chúng ra khỏi thịt cá. Đây là một mẹo khử mùi tanh cá đông lạnh hoặc phi lê cá cực kỳ hiệu quả của các đầu bếp Âu.

Nguyên liệu: 100-200ml sữa tươi không đường.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Cho cá phi lê hoặc cá đã cắt khúc vào một tô.

2. Đổ sữa tươi ngập mặt cá và ngâm trong khoảng 20-30 phút trong tủ lạnh.

3. Vớt cá ra, dùng giấy ăn thấm thật khô sữa trên bề mặt cá mà không cần rửa lại với nước.

Nhóm 3: Sử dụng gia vị và thảo mộc có mùi thơm để ướp cá không tanh

Bên cạnh việc loại bỏ mùi tanh, nhóm nguyên liệu này còn giúp món cá của bạn thêm phần đậm đà và dậy hương thơm hấp dẫn.

Dùng gừng, hành, tỏi

Nguyên lý khoa học: Tinh dầu thơm và các hợp chất sulfur trong gừng, hành, tỏi có mùi rất mạnh, giúp lấn át và che đi mùi tanh của cá một cách hiệu quả.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Gừng cạo vỏ, hành tỏi bóc vỏ, sau đó đập dập hoặc giã nhuyễn.

2. Chà xát hỗn hợp này lên khắp mình cá, cả bên trong bụng, để trong khoảng 15 phút.

3. Bạn có thể rửa sạch lớp gia vị này trước khi chế biến hoặc giữ lại để ướp cùng các gia vị khác.

Rượu trắng/Rượu vang

Nguyên lý khoa học: Cồn trong rượu là một dung môi hữu cơ có khả năng hòa tan TMA. Khi nấu ở nhiệt độ cao, cồn sẽ bay hơi và mang theo cả mùi tanh.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Sau khi sơ chế, dùng một ít rượu trắng (hoặc rượu gừng) thoa đều lên cá.

2. Ướp cá với khoảng 1-2 muỗng canh rượu trắng trong 10-15 phút. Mùi rượu sẽ bay hết khi nấu. Rượu vang trắng đặc biệt phù hợp khi chế biến các món cá hấp hoặc áp chảo kiểu Âu.

Các loại rau thơm

Nguyên lý khoa học: Tinh dầu thơm tự nhiên trong các loại rau gia vị như thì là, rau răm, ngò gai, gừng, sả, riềng… không chỉ giúp át mùi tanh mà còn tạo ra hương vị đặc trưng, hòa quyện cho món ăn.

Hướng dẫn chi tiết:

Với cá hấp/luộc: Lót một lớp sả, gừng, thì là bên dưới cá.

Với cá kho: Ướp cá cùng riềng, nghệ, hành, tiêu.

Với canh cá: Nấu cùng thì là, hành lá, rau răm.

Nhóm 4: Các phương pháp khử mùi tanh đặc biệt khác

Bên cạnh các phương pháp trên, còn có một số mẹo vặt độc đáo khác cũng mang lại hiệu quả bất ngờ.

Dùng nước trà (chè)

Nguyên lý khoa học: Axit tannic (tanin) trong lá trà có tác dụng khử mùi rất tốt, tương tự như các loại axit khác.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Pha một ấm trà đặc, để nguội.

2. Dùng nước trà để ngâm và rửa cá trong khoảng 10 phút. Rửa lại với nước sạch.

Dùng nước ấm/sôi cho cá da trơn

Nguyên lý khoa học: Các loại cá da trơn (cá trê, lươn, cá ba sa, cá lăng…) có một lớp nhớt trên da là nguồn gốc chính gây tanh. Nước nóng giúp làm lớp nhớt này đông lại và dễ dàng cạo sạch.

Hướng dẫn chi tiết:

1. Đun một nồi nước nóng khoảng 70-80 độ C (không cần sôi sùng sục).

2. Từ từ rưới nước nóng lên mình cá, bạn sẽ thấy lớp nhớt chuyển sang màu trắng đục.

3. Dùng dao cạo sạch lớp nhớt này đi. Sau đó, bạn có thể rửa lại cá với nước muối loãng hoặc chanh để khử mùi triệt để.

Mẹo khử mùi tanh trong quá trình chế biến và sau khi ăn

Nỗ lực khử mùi của bạn sẽ chưa trọn vẹn nếu mùi tanh vẫn còn vương vấn trong không khí hoặc trên dụng cụ bếp. Hãy trang bị thêm những mẹo nhỏ dưới đây để xử lý vấn đề một cách toàn diện.

Cách khử mùi tanh của cá khi nấu

• Mở nắp khi đun sôi: Khi bắt đầu nấu cá (kho, canh), hãy mở nắp nồi. Hợp chất TMA và các chất gây mùi khác rất dễ bay hơi. Việc mở nắp sẽ giúp mùi tanh thoát ra ngoài theo hơi nước, thay vì bị giữ lại và ngấm ngược vào thức ăn. Sau khi nồi cá sôi bùng lên và mùi tanh đã bay đi bớt, bạn có thể đậy nắp lại và tiếp tục nấu.
• Sử dụng gia vị mạnh: Đối với các món kho, chiên, hãy mạnh dạn sử dụng các gia vị có mùi thơm nồng như riềng, sả, ớt, tiêu, ngũ vị hương. Chúng không chỉ tạo hương vị mà còn là “vũ khí” lợi hại để át đi bất kỳ mùi tanh còn sót lại nào.

Cách khử mùi tanh trên tay, dao, thớt

Sau khi làm cá, mùi tanh bám dai dẳng trên tay và dụng cụ là điều khó tránh khỏi. Đừng lo, hãy thử các cách sau:

• Dùng chanh: Cắt một lát chanh và chà xát kỹ lên tay, dao, thớt. Axit trong chanh sẽ trung hòa mùi tanh ngay lập tức.
• Dùng kem đánh răng: Lấy một lượng nhỏ kem đánh răng thoa đều lên tay, sau đó rửa sạch. Các hạt li ti và chất tạo mùi thơm trong kem đánh răng sẽ loại bỏ mùi tanh rất hiệu quả.
• Dùng bã trà hoặc bã cà phê: Chà xát bã trà/cà phê lên tay hoặc thớt rồi rửa lại. Cấu trúc của chúng giúp hấp thụ mùi rất tốt.

Cách khử mùi tanh trong không gian bếp

Để trả lại không khí trong lành cho gian bếp sau khi nấu món cá, bạn có thể:

• Đun nồi nước thơm: Cho vỏ cam, chanh, quýt hoặc vài nhánh quế, hoa hồi vào một nồi nước nhỏ và đun sôi liu riu. Tinh dầu tự nhiên sẽ lan tỏa, khử sạch mùi tanh và mang lại hương thơm dễ chịu.
• Đốt nến thơm hoặc dùng máy khuếch tán: Sử dụng nến thơm hoặc máy khuếch tán với tinh dầu sả chanh, bạc hà cũng là một giải pháp nhanh chóng và hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Khử mùi tanh của cá đông lạnh như thế nào?

Cá đông lạnh thường có mùi tanh hơn cá tươi do quá trình cấp đông và rã đông làm vỡ cấu trúc tế bào. Để khử mùi, bạn cần rã đông cá hoàn toàn trong ngăn mát tủ lạnh (không rã đông bằng nước nóng). Sau đó, áp dụng phương pháp ngâm cá trong sữa tươi không đường hoặc nước muối loãng pha gừng đập dập là hiệu quả nhất.

2. Loại cá nào tanh nhất và cần lưu ý gì khi sơ chế?

Thông thường, các loại cá biển có dầu như cá thu, cá trích, cá nục và các loại cá da trơn nước ngọt như cá trê, cá basa có mùi tanh nồng hơn. Khi sơ chế các loại cá này, bạn cần đặc biệt chú trọng việc loại bỏ sạch máu, màng đen trong bụng và lớp nhớt trên da. Kết hợp nhiều phương pháp như dùng nước nóng (với cá da trơn), sau đó rửa lại bằng chanh/giấm sẽ cho kết quả tốt nhất.

3. Có nên dùng nước nóng để rửa tất cả các loại cá không?

Không nên. Nước nóng chỉ nên được sử dụng cho các loại cá da trơn để loại bỏ nhớt. Đối với các loại cá có vảy, việc dùng nước nóng có thể làm thịt cá bị chín tái bề mặt, mất đi độ tươi ngon và làm da cá dễ bị rách nát, ảnh hưởng đến thẩm mỹ của món ăn.

Kết luận

Giờ đây, mùi tanh của cá chắc chắn không còn là nỗi ám ảnh trong căn bếp của bạn nữa. Bằng cách kết hợp giữa việc lựa chọn cá tươi ngon, sơ chế tỉ mỉ và áp dụng linh hoạt các nguyên liệu sẵn có, bạn hoàn toàn có thể chế biến những món cá thơm lừng, bổ dưỡng cho cả gia đình. Hãy nhớ rằng, chìa khóa của một món cá ngon không chỉ nằm ở công thức chế biến mà còn bắt nguồn từ sự cẩn thận trong từng khâu chuẩn bị.

Hy vọng rằng với hơn 10 cách khử mùi tanh của cá được chia sẻ chi tiết trong bài viết này, bạn sẽ thêm tự tin và cảm hứng để đưa các món cá vào thực đơn hàng ngày. Chúc bạn thành công với những món cá thơm ngon, không còn mùi tanh